Archeologia północnej Italii

monograficzne

przedmiot realizowany jest w salach dydaktycznych IA UW, w formie wykładów ilustrowanych przeźroczami i planami oraz mapami pomocniczymi- rozdawanych studentom przed każdym wykładem.

Wykład dotyczy współczesnych rejonów Półwyspu Istyjskiego, Friuli, Wenecji Julijskiej, Weneto. Wprowadza w zagadnienia topografii, specyfiki archeologii laguny weneckiej; dotyczy okresu od żelaza do czasów romanizacji. Część druga to: archeologii zachodniej części Galii Cisalpejskiej: wykład dotyczy współczesnych regionów Italii: Lombardii, Piemontu, Doliny Aosty, Ligurii. Wprowadza w zagadnienia topografii regionów i romanizacji, szczególnie rozwoju miast i szlaków komunikacyjnych.

Do prawidłowego przyswajania danych wskazane jest przygotowanie w zakresie archeologii klasycznej Rzymu i prowincji, historii starożytnej, topografii antycznej, epigrafiki łacińskiej, kultury materialnej antyku.

dwa początkowe miesiące wykładów przeznaczone są na przedstawienie warunków naturalnych i ich zmianie od okresu antycznego zachodzących na obszarze północnej Italii, wprowadzeniu w podziały regionalne i toponomastykę współczesną i antyczną; kolejny miesiąc zajęć poświęcony jest uwarunkowaniom hydrogeologii warunkującej

antropizację terenów północnej Italii, kulturom wschodniej i zachodniej Italii przedrzymskiej i ich wzajemnym wpływom, celtyzacji od VI w. p.n.e. do okresu

powstawania ośrodków rzymskich na Nizinie Padańskiej w III /II w. p.n.e. Kolejny miesiąc zajęć-to poznawanie form romanizacji, ze szczególnym uwzględnieniem tła historycznego sprzyjającego zakładaniu nowych kolonii rzymskich, podziałom centuriacyjnym i budowie sieci dróg i kontaktów transalpejskich na przykładzie importów ze szczególnym uwzględnieniem Noricum. Po poznaniu toponomastyki

antycznej, omawiane są kolejno metody badań, stan badań nad nad rozwojem miast Półwyspu Istryjskiego, Tageste, Aquileia, Iulium Carnicum, Iulia Concordia, Opitergium, Tarvisium; drugi semestr to kontynuacja poznawania założeń miejskich, sztuki i rzemiosła: Altinum, Patavium; kilka wykładów poświęconych jest nowym

odkryciom i badaniom polskim i włoskim na lagunie weneckiej; następnie cykl poświecony romanizacji dotyczy miast Vicetia, Verona, Brixia, Tridentum, Comum, Mediolanum, Segusio. Augusta Taurinorum, Augusta Pretora, Lunae. Przy wykładach na temat rozwoju założeń urbanistyczno-architektonicznym, omawiana jest sztuka padańska tak reprezentacyjna jak i nagrobna oraz rzemiosło (ceramika, szklarstwo, brązownictwo). Specjalne zajęcia poświęcone są sytuacji ekonomicznej i poznaniu produkcji lokalnych i importów amfor na tereny Galii Cisalpejskiej i jej roli

na szlakach handlowych lądowych i morskich (w nawiązaniu-zobacz zajęcia fakultatywne).

Przy 100 procentowej frekwencji-student powinien przy pomocy notatek i podanej literaturze przedmiotu, otrzymywanym na wykładach mapach i zestawieniach - w ciągu 60 godz. pracy własnej-być przygotowany do zaliczenia pisemnego wykładu rocznego (to nie test, ale forma pytatań opisowych) ze znajomości toponomastyki, szkaków komunikacyjnych i obecnego zachowania zabytków antycznych- wszystko jest omawiane w ramach wykładów oraz materiałów pomocniczych danych studentom przed każdym z wykładów.

Anfore romane a Padova; ritrovamenti della città, S. Pesavento Mattioli et als. Modena 1992.

Bosio L., Itinerari e strade della Venetia romana, Padova 1970.

Canal E., Testimonianze archeologiche nella laguna di Venezia, L' età antica. Mestre 1998.

Cavalieri M., Auctoritas aedificirum. Sperimentazioni urbanistiche nei complessi forum-basilica delle Tres Galliae et Narbonensis durante i primi tre secoli dell’ Impero, Parma 2002.

Denti M., I Romani a Nord del Po, Milano 1991. (kseropia w IA UW)

Emilia, Venezie, E. Manganati et als., Roma-Bari 1993.

Galiazzo V., I ponti romani di Padova romana, Padova 1971.

La Venetia nell' area padano-danubiana. Le vie di comunicazione, Convegno internazionale, M. Pavan et als.(eds.), Padova 1990. (oryginał-biblioteka IA UW)

Modrzewska-Pianetti I., Północ Italii przedrzymskiej. Człowiek i środowisko, Warszawa 2008, (2009), Trio ed. ( podrącznik dostąpny w IA UW)

Padua before Rome, G. Fogolari et als., Padova 1977.

Piemonte, Valle d' Aosta, Liguria, Lombardia, G. Cavalieri Manase et als., Roma-

Bari 1982. (kseropkopia w bibl. IA. UW)

Pauli L., Die Alpen in Frühzeit und Mitelalter, München 1987. ( bibl. IA UW-też kseolopia w jęz. włoskim)

Taboreli G.M., Strade romane nel Trentino e nel'Alto Adige, Trento 1990.

Tosi G., L' arco dei Gavi, Venezia 1983.

Traversari G., L' arco dei Sergi, Padova 1971.

po ukończeniu przedmiotu (wykładów) student:

zna topografię współczesnych północnych Włoch, zna organizację i instytucje zajmujące sie ochroną dóbr kultury, zna podstawową literaturę tematyczną, rozpoznaje toponomastykę i hydronimy północnej Italii, zna stan zachowania antycznych dóbr kultury północnych Włoch, potrafi powiązać fakty historyczne źródeł pisanych z odkryciami archeologicznymi, uzupełnia wiedzę na temat historii

antycznej w oparciu o zabytki archeologiczne, potrafi rozpoznawać style i datowanie zabytków, tak sztuki jak i rzemiosła północnej Italii.

student zna historię rozwoju kulturowego północnej Italii od okresu żelaza do późnego Cesarstwa. Posiada wiadomości na temat struktur administracyjno kulturalnych organizacji ochrony dóbr kultury, stan zachowania zabytków, Rozpoznaje plany miast i zna metodykę badania miast antycznych w nowożytnych strukturach. Zna toponomastykę antyczną i nowożytną oraz warunki historyczno-terytorialne północnej Italii. Rozpoznaje zabytki architektury i sztuki północnej Italii

i potrafi datować zabytki

studenci wykładu są zobowiązani do 100% frekwencji - jeśli chcą ocenę bardzo dobrą-gdzie przyswajają informacje oraz 60 godz.- pracy własnej na podstawie przekazanych im materiałów przed każdorazowymi zajęciami, a są to kserokpopie

(zestawienia map sieć dróg z toponomastyką polską, włoską i łacińską). Formą zaliczenia rocznego cyklu wykładów jest sprawdzian pisemny-opisowy, który zalicza przedmiot (jest możliwość w przypadku sudentów Erasmusa zaliczenie cyklu rocznego w I semstrze- także sprawdzian pisemny, już praktykowany).